Flamenco jaaroverzicht 2016

(heb even geduld: de pagina laadt langzamer, er staan een paar youtubevideo's op)

31 december 2016:

Algemeen nieuws

Het begint overal in onze economie weer wat beter te gaan, dus de hoop en verwachting bestaat dat iedereen – festivals en artiesten – die er tot nu toe goed doorheen gekomen zijn, het nu financieel en artistiek wel zullen gaan overleven. De écht magere jaren zijn achter de rug. Maar natuurlijk is er wel een nieuwe realiteit ontstaan: eentje van meer ondernemerschap en kleinere budgetten. Het is dus niet zo dat het geld niet op kan; het is kiezen, prioriteren en selecteren... en het zou fijn zijn als we ons zouden beperken tot flamenco. Zeker nu de budgetten al zo afgenomen zijn, laten we ze dan in ieder geval benutten voor flaménco in plaats van allerlei rimram die niks met flamenco te maken heeft, maar wél aan de argeloze toeschouwer als zodanig verkocht wordt. Stop daarmee! De Nederlandse Flamencobiënnale als eerste! En als je niet van flamenco houdt of het verveelt je inmiddels is dat uiteraard geen enkel probleem. Ga dan wat anders kijken / organiseren / doen, maar hou de boel niet voor de gek. Waarom zou je ook: er is voldoende goede en mooie flamenco.

La Carbonería

Slecht nieuws
Elk jaar bestaat het slechte nieuws m.n. uit de overlijdensgevallen die we hebben gehad. Daar kom ik zo aan toe.
Laten we eerst even stil staan bij het sluiten van La Carboneria in Sevilla. Deze flamenco uitspanning werd door velen gezien als hun eerste aankomststation als ze vanuit het buitenland in Sevilla aankwamen en de inmiddels overleden Paco Lira was de gastheer om de flamencoartiesten-in-spé op te vangen. Velen, ook Nederlanders hebben er goede herinneringen aan, zoals Eric Vaarzon Morel of Adrian Elissen. Maar gedreven door mogelijke winsten moesten de huurders er na 40 jaar uit en werd het pand verkocht. De kinderen Lira beten zich vast en gingen door in de achter het pand liggende patio, die hun eigendom was. Of dit een lang leven beschoren zal zijn is een kwestie van afwachten, maar kóm je in Sevilla: ga er dan even langs en drink er wat.

Nu dan toch de onvermijdelijke overlijdensgevallen. We verloren dit jaar een paar belangrijke flamencozangers. Zo ontviel ons Juan Peña “El Lebrijano”, José Menese (die en passant een Madrileens plein naar hem vernoemd kreeg), Paco Toronto en Juana “la del Revuelo”; niet de minsten.

Lebrijano, Toronto, Menese en Juana

Na het overlijden vorig jaar van de grootste gitarist, Paco, leek het dit jaar iets rustig in het wereldje van Spaanse tocaores, maar toch namen we ook nu weer afscheid van een grote naam “Juan Habichuela”. En in Nederland verloren we in augustus de mede-oprichter van de flamencogitaarafdeling van het Conservatorium in Rotterdam: Hans van Goch. Op deze site staat ook de laatste column, die van zijn hand is.

Als danser ontviel ons als oudgediende Aurora Pons.

Nina Pastori won een Latin Grammy voor het beste flamenco album 2016: dat is goed nieuws voor haar, maar slecht nieuws voor flamenco, als men dat ziet als “flamenco”, hebben we een groter probleem dan we willen erkennen.

Nina Pastori met haar bekroond album

RASA, toch een plek waar we vaker naar flamencovoorstellingen konden gaan, moet zijn deuren sluiten ingaande 1 januari 2017. Balen.
Verder is de afgelopen jaren, en in december opnieuw, het Teatro Villamarta in het nieuws omdat het niet goed gaat met het theater. Er komt een keer een moment…. Maar laten we hopen dat de economie net op tijd aantrekt om ook deze flamencotempel van het Festival de Jerez in leven te laten.

Bij Remedios Amaya, die op het punt stond haar nieuwe album te gaan promoten, ontdekte men borstkanker. Ze is nu bezig aan haar behandeling. Duimen maar.

Goed Nieuws

Documentaire van “La Chana” wint de publieksprijs tijdens de IDFA 2016 in Amsterdam: een mooie prestatie. Verder werd er een documentaire gemaakt van de laatste tournee van Paco en een docu over de roemruchte plek “El Johnny” in Madrid. En documentaire werd uitgebracht over Matilde Corral, maar ook over Terremoto en zelfs een over de Cristina Heeren opleiding in Sevilla i.v.m. hun jubileum.

Estrella Morente vierde haar 15-jarig artiestenjubileum met een dubbelalbum en werd er onuitgebracht nieuw materiaal van haar vader ontdekt (nou ja, “ontdekt”, ik denk dat vrijwel iedere artiest opnames heeft die een album niet gehaald hebben. Het is de vraag of we dan blij moeten zijn met dat materiaal dat naar de criteria van de artiest veelal zelf niet de kwaliteit had die hij/zij zocht).

Er waren verder nieuwe albums te begroeten van onze eigen Tino van der Sman en Edsart Udo de Haes (beiden gitaar), maar ook Spaanse artiesten als Dolores Agujetas (zang), Manuel Valencia (gitaar), El Parón (zang), Carlos Piñana (zang), Diego de Morón (gitaar), Manuel Moneo (zang), Jesús Guerrero (gitaar), Amós Lora (gitaar), José Antonio Rodriguez (gitaar), José Mercé (zang), Marina García (zang), Remedios Amaya (zang), Antonio Pitingo (zang), Carmen Linares (zang), La Macanita (zang) en Julio Estrada (zang).

Er bezochten diverse Spaanse artiesten ons kikkerlandje. Zo toerde María Juncal uitgebreid in Nederland en Paco Peña kwam zelfs tweemaal, hij bracht o.a. zijn misa Flamenca naar onze voordeur. Paco Fernández en Rafael de Carmen bezochten Zuid-Limburg en Paco Mora gaf er een voorstelling én een workshop. Verder traden op: Jesús Fernandez, Rocío Márquez, Leonor Leal, Vicente Amigo, Úrsula Moreno, Concha Jareño, Eduardo Guerrero, Ana Morales, Farruquito. Lupi en Antonio Canales. We hebben eigenlijk geen klagen in ons Nederlandstalig taalgebied wat betreft het aanbod.

De 6e editie van de Nederlandse Flamenco Biënnale staat voor de deur. Zoals steeds zal het flamencogehalte niet hoog zijn (ze zouden écht iemand anders de voorstellingen moeten laten programmeren); laat je niet voor de gek houden en zoek je voorstellingen uit of vraag advies aan iemand in je buurt die als “conservatief” o.i.d. bekend staat: ze zijn niet conservatief, ze snappen alleen, in tegenstelling tot de meesten, flamenco wél. Er zijn er wel een paar waarvan op voorhand te voorspellen is dat het de moeite waard van het bezoeken is (19 januari: Vicente Gelo (begeleid door Tino van der Sman en dans van María Ángeles Gabaldón) in Rotterdam; 26 januari: David Lagos in Utrecht (met danseres Mercedes Ruíz als gastartiest); 27 januari: José Valencia in Amsterdam (met danser Antonio Canales als gastartiest) en de voorstellingen van Pepe Habicuela en anders bezoek je in ieder geval het festival in Antwerpen, waar Farru en Karime Amaya komen dansen.

David Lagos met "Made in Jerez"

Wat een goede ontwikkeling is, betreft de verdere verspreiding van de voorstellingen van de Biënnale over het taalgebied: zo groot en uitgestrekt zijn we niet, dus met de komst van meer voorstellingssteden gaan we er op vooruit en ik denk dat de artiesten het ook niet vervelend vinden om in plaats voor één voorstelling er voor twee of drie naar Nederland te kunnen komen…

De Sevilliaanse stichting Cristina Heeren bestond 20 jaar en bewees daarmee dat er voldoende buitenlandse aanwas is om flamenco ook in opleidingenland in leven te houden.
Verder, maar dan dichterbij, bestond de gitaarzaak La Guitarra Buena, 30 jaar.

Er kwamen Spaanse dansers workshops geven zoals o.a. Jesús Fernández bij Ilona Ali in het noorden, María Juncal bij Jorien Maters in het oosten, Rafael de Carmen bij Marta Michels in het zuiden  en Andres Marín, Úrsula López, Javier Latorre, Eduardo Guerrero, Ana Morales, Farruquito en Alicía Márquez in de Randstad en Andrés Peña in Gent en Lupi en Antonio Canales in Antwerpen.

Een nieuw festival zag het licht: de Bienal de Canela de San Roque, ter ere van de overleden zanger, en Gazpacho Andaluz vierde haar 50e jubileum.

In San Fernando is het Camarónmuseum geopend.

Verder werd er in december bekend dat er een Nederlandstalig flamencoboek aankomt, geschreven door Guido Declercq: de verkoop start in de tweede helft van januari 2017.

Triviaal nieuws

Diego El Cigala overkwam een drama met het overlijden van zijn echtgenote (dat is natuurlijk niet triviaal), maar mocht eind dit jaar een nieuwe liefde in zijn armen sluiten. Dat gun je iedereen.

Daniel Casares mocht voor president Obama spelen.

Er was een vals instagram-account op naam van José Mercé die zich genoodzaakt zag daar advocaten op in te zetten.

Er werd een directeur van het Jerezaanse Flamenco-instituut vervolgd omdat hij benoemd en maandelijks betaald werd, alleen omdat hij nergens van wist vervolgens een andere overheidsbaan feitelijk invulde…

Er was een flamencovoorstelling ter ere van de verjaardag van een reeds overleden leider van Noord-Korea, uiteraard in Korea.

Ik kreeg een enigszins hysterische reactie van iemand op mijn bericht rondom de hedenking van het overlijden van Basilio Muñoz Mora. Omdat ik niemand opzettelijk wil beledigen, maar diegene zich blijkbaar wel heel erg beledigd voelde, heb ik het bericht aangepast. Ach ja.

Oud nieuws: hoe ging het voor de site in 2016?

Gastcolumnisten
Ze waren er weer gelukkig en bereid om tegen een kleine tegenprestatie hun verhaal door te geven. Dit jaar waren dat Onno Kramer, Jiri Taihuttu, Tino van der Sman, Conchita Boon, Ginette Lavell, Ron van Holland, María La Serrana, Juan Romano, een verhaal van Erik van Goch nog net voor het sluiten van de site en een postume column van de hand van Hans van Goch. Dat laatste was ook een mooie laatste (of misschien wel vóórlaatste, in de Spaanse traditie om nooit iets voor het laatst te doen) column voor een afscheidnemende flamencosite.

Bezoekersaantallen:
Ik heb nog steeds niks te verbergen en ben niet commercieel bezig, dus kan ik ook volledig transparant zijn wat mijn bezoekersaantallen betreft en waar mijn missers liggen qua aantallen. Google analytics geeft mij dagelijks de bezoekcijfers en die zijn per maand als volgt geweest het afgelopen jaar.

Over het hele jaar 2016 was het volgende zeggen:

De site werd 36.616 maal bezocht.
(2015: 38.780 / 2014: 31.371 / 2013: 16.293)

Er werden 71.835 pagina’s bekeken
(2015: 81.004 / 2014: 68.367 / 2013: 51.035).

Dat betekent dat de site gemiddeld maandelijks 3.051 maal bezocht werd
(2015: 3.231 / 2014: 2.614 / 2013: 1.357)

Gemiddeld bekke men per bezoek 1,96 pagina's
(2015: 2,09 / 2014: 2,17 / 2013: 3,13)

Vanaf een desktop keek 52%
(2015: 55% / 2014: 61%)

Vanaf een tablet werd de site bekeken door 20%
(2015: 22,5% / 2014: 21%)

En vanaf een smartphone 28%
(2015: 22,5% / 2014: 18%)

De gebruikte browsers zijn de volgende:

De toppen in de maanden:
Hieronder mijn zgn. "TOP"-dagen (piekdagen) en daarnaast mijn "FLOP"-dagen (daldagen) per maand:

Tijdens de absolute topdag in 2016, zondag 10 juli, werd n.b. niet een flamencopagina goed bezocht, maar waren het drie pagina’s (beschrijving, achtergrond en overzicht van plazas de toros) die over het stierenvechten gaan die vanuit Nederland de aandacht trokken. Op die dag werd nl. het overlijden bekendgemaakt van Victor Barrio die tijdens een faena op de horens genomen werd. Het eerste dodelijke slachtoffer in de 21e eeuw in Spanje.
Ook de tweede “topdag”, op 27 februari zijn het de stierenvechtpagina’s die bovenaan de lijst van meestbezochte pagina’s van die dag staan.
De derde plek wordt gedeeld door 21 juni en 11 juli: beiden goed voor 186 bezoeken. En, het wordt bijna hilarisch, ook op deze dagen zijn het de stierenvechtpagina’s die de meeste bezoekers trekken.

Overigens heb ik in die 4 jaar dat de site online is geweest slechts twee mailtjes gehad van mensen die – op hoge toon – vonden dat ik daar geen “reclame voor moest maken” o.i.d.. Beiden niet bereid om een inhoudelijke discussie te voeren, maar ze wilden slechts hun mening kwijt blijkbaar. Eentje ging niet op mijn antwoordmail in (hij vond vergelijkingen die ik met de levensomstandigheden van Nederlands slachtvee maakte niet relevant) en de ander voelde zich beledigd toen ik reageerde dat hij me mailde maar geen vraag had, terwijl hij wel deed alsof, door stellingen te voorzien van een vraagteken. Ach ja.

De flopdag van het jaar, 18 juli 2016 met 60 bezoeken, lag op de startdag van de zomervakantie van een groot deel van Nederland: misschien was men onderweg en anders was het in ieder geval het begin van een paar zeer warme en mooie dagen.

De Top-15 aan meest bezochte pagina's in 2016 - behalve de homepage die natuurlijk het meest bezocht werd - ziet er als volgt uit:

1. Dansrok (1)
2. Danslessen in Nederland (3)
3. Schoenen (2)
4. Plazas de Toros (12)
5. Beschrijving stierenvechten (15)
6. Flamenco (4)
7. Gitaarlessen (6)
8. Tweedehands (13)
9. Winkels in Nederland (8)
10. Achtergrond stierenvechten (20)
11. Rocío (10)
12. Prijsvraag (7)
13. Danslessen in België (15)
14. Agenda (11)
15. Nieuwsberichten (9)

En dan de vraag "waar komen al die bezoekers vandaan?".
Ook dat heeft Google voor mij bijgehouden. De top-3 bestaat uit, hoe voorspelbaar kan het leven zijn, Nederland, België en Spanje. Zij zorgden voor bijna 91% van alle bezoeken.

Met een totaal aantal landen in de wereld van rond de 200, kan ik stellen dat bezoekers van bijna 2/3e deel van alle landen op bezoek is geweest; nl. wederom precies 125 landen (vorig jaar ook 125, in 2014 uit 85 landen en in 2013 waren het er 67) en natúúrlijk zitten er daar ook bij (O.K.: véruit de meerderheid van...) die helemáál niet op zoek waren naar flamenco, zeker niet Nederlandstalig en dus per ongeluk terechtkwamen op mijn site.

Twitter
Dit jaar heb ik 650 tweets (2015: 700 / 2014: 800 / 2013: 650) verzonden en zijn er aan het einde van het jaar 408 volgers (2015: 368 / 2014: 285 / 2013: 196). Zelf volg ik nog steeds 20 anderen.

Mijn meeste volgers komen uit Spanje en dat is best – nog steeds – opmerkelijk. Dat zal waarschijnlijk komen omdat er heel wat tussen zitten die ik noem in een tekst en die dan opeens de site gaan volgen via Twitter. Denk ik. M.a.w.: ik word al niet veel gevolgd en diegene die me volgen vanuit de grootste groep, de Spanjaarden, doen dat waarschijnlijk eerder uit hun eigen ego-gevoel dan uit interesse voor de flamencoberichten / -site.

Prijsvraag:
De prijsvraag is afgelopen jaar niet populairder geworden. Hij staat weliswaar vanaf het begin in de Top-15 van meest bezochte pagina's, maar qua feitelijke inzenders valt het erg tegen.
Het zal een combinatie zijn van de inschatting op de kans om te winnen, de moeilijkheidsgraad van de vragen en de prijzen die wellicht niet voldoen aan het verwachtingspatroon.
Tja, wat de prijzen betrof, het was een hobby-site en ik schaf zelf (zonder korting, zonder beschikbaarheidsstelling door verkopers / theaters, zonder sponsoring of iets dergelijks) de prijzen aan en geef die weg. Welke privépersoon doet dat ook in Nederland…? Vandaar dat het geen grote prijzen zijn.

Bij de laatste prijsvraag van de site heb ik 32 potentiële deelnemers uitgenodigd. Dat waren de mensen die het geregeld een oplossing inzonden en die wilde ik belonen voor hun trouwe deelname tijdens het bestaan van de site. Er zonden vervolgens 21 van hen ook daadwerkelijk hun oplossing in. Die hebben dan ook állemaal een entreekaartje voor een flamencovoorstelling gekregen en een aanvullende kleinigheid (flamenco T-shirt, boek, DVD, CD). Dat vond ik een mooi “dankjewel en vaarwel” aan hen.

Nieuwspagina's:
Afgelopen jaar heb ik 620 nieuwsberichten online gezet. Een heleboel daarvan zijn er - met toestemming van de bron - vrij vertaald vanaf Spaanse sites voorzien van foto's, eveneens met toestemming. Vaak lees ik een bepaald bericht op diverse sites en maak dan een bericht vanuit mijn geheugen van hetgeen ik net gelezen heb; dat voorkomt letterlijke vertalingen. Ik heb nu eenmaal vanuit Nederland geen directe ingang tot artiesten o.i.d. om zélf nieuwsberichten te maken.

Nieuwsbrieven:
Er zijn 172 geldige aanmeldingen binnengekomen in de afgelopen 4 jaar voor een abonnement op de nieuwsbrief, die overigens afgelopen jaar 9 maal verscheen. Ik verstuurde de nieuwsbrief naar 164 mailadressen: 8 stuks hebben zich, sinds de aanvang op 1 januari 2013, afgemeld of kreeg ik het bericht terug dat het e-mailadres niet meer bestond; en dan houdt het vanzelf op.

Tot slot:
Ik dank iedereen die meegewerkt heeft (m.n. dan dus de columnisten, de bezoekers die mij feedback gaven, foto’s instuurden en de mensen die de prijsvraag probeerden op te lossen) aan het succes van de site: bedankt!

John