Ik vraag periodiek iemand uit de flamencowereld om in de rubriek "El Quejío" een column te schrijven. De onderwerpkeuze is vrij, maar moet uiteraard wel flamenco-gerelateerd zijn. Maar daarbinnen is de inhoud dus vrij.
Deze 29e column is geschreven door flamencogitarist Jasper Lockefeer.
Een korte biografie van Jasper Lockefeer:
Van kleins af aan studeerde Jasper klassieke en electrische gitaar op verscheidene muziekscholen en kwam dankzij het Centro Flamenco Puro van Rini Kersten en zijn gitaarleraar John Fillmore in aanraking met flamenco. Hij studeerde bij Paco Peña op het Rotterdams Conservatorium en bij de grootmeesters Tomatito, Gerardo Nuñez, etc.
Jasper (midden) en de Dansacademiestudenten Arnhem die in
2000 afstudeerden
In Nederland specialiseerde hij zich in het begeleiden van danslessen bij het Centro Flamenco Puro (Utrecht) en La Chispa (Amsterdam) en de Dansacademie (Arnhem) en trad op met vele dansgroepen zoals La Primavera en La Parra en was gitarist bij vele workshops van o.a. Carmen Cortés, Juan Andrés Maya, La Truco. Ook trad hij door Europa op met het gitaarduo Palosanto (met John Fillmore) op vele gitaarfestivals
In het jaar 2000 vertrok hij naar Huelva en is inmiddels uitgegroeid tot een van de meest gevraagde gitaristen in deze stad. Hij is oficiële gitarist van de peña flamenca El Higueral (Huelva) en de peña van San Juan del Puerto en gitaarleraar (klassiek en flamenco) op de muziekscholen van Lepe en San Juan del Puerto en het muzieklyceum van Moguer. Samen met zijn vrouw Virginia Gómez, een van Huelva´s bekendste zangeressen, en met vele andere zangers treedt hij nu regelmatig op in de andalusische peñas en Jasper Lockefeer is hier bekend als Gaspar de Holanda
Vrijdagavond. Een sprankelende avond, lente in Huelva. Ik ben zenuwachtig.... Een van mijn eerste optredens als oficiële gitarist in de emblematische peña flamenca "El Higueral" in Huelva.
De 80 jarige zanger Rogelio Beltran "El Puebla (winnaar van de Lámpara Minera en ontelbare prijzen in Spanje´s meest legendarische zangconcoursen) is de artiest die ik vanavond moet begeleiden, in de tot de nok toe volle peña.
Mijn collega-gitaristen in Huelva hadden mij al toegefluisterd dat ik er rekening mee moest houden dat ik met die levende flamenco-bijbel kon rekenen op zo´n slordige twee uur non-stop begeleiden...
In de kleedkamer namen we even snel het repertoire door en na enkele "letras" Soleá en Seguiriya zegt Rogelio mij dat hij het wel ziet zitten met mij en hij liever zijn stem spaart voor de rest van de avond. Ik ben verrast door de enorme potentie van zijn 80-jarige stem! Gedurende het optreden word ik er steeds bewuster van dat ik mijn gitaarvrienden uit Huelva gelijk moet geven; de hoogbejaarde zanger neemt alle flamencostijlen en zijn varianten door in het eerste gedeelte (anderhalf uur!) en als toetje doet hij nog even een uurtje alle varianten van de Cantes de Levante: Taranta, Taranto, Minera, Cartagenera, Taranta de Linares, Murciana, etcétera.... Zweten!
Eindelijk kan ik het podium af op zoek naar mijn flamenco-vitamines: een sigaretje en een ijskoude cerveza. "Jij hebt een goeie scheut zigeunerbloed in je spel hoor, wil je een bulerías met mij spelen?" fluistert iemand plotseling in mijn oor. Ik draai me om en zie een donkere en bebaarde en -vooral- verwaarloosde zigeuner die een afgeranselde gitaar met drie snaren omhelst met zijn rechterarm. Zijn nagels met zwarte rouwranden en zijn zo typisch voor drugsverslaafden doffe blik vallen mij meteen op. De in het publiek aanwezige bekende zangers uit Huelva, Eduardo Garrocho en El Tato loodsen mij het podium weer op: "wij zingen, wij zingen, dit is een hele eer hoor om met hem te spelen, por bulerías vamonos". De zigeuner trapt af en mijn bewondering voor de 80-jarige zanger ebt langzaam weg wanneer ik zie hoe flamenco deze gitarist klinkt en het hindert hem amper dat hij maar drie snaren op zijn gitaar heeft zitten, wat een talent!
Niño Miguel
Na de bulerías stapt hij het podium af en van alle kanten wordt er hem geld toegestopt, ik nodig hem voor een drankje uit en glimlachend vraagt hij mij wat snaren voor zijn gitaar. Zijn handen beven en ik help hem snel om de missende snaren op zijn gitaar te zetten. Hij bedankt mij en gaat er snel vandoor...."Ongelofelijk hoe hij speelt, nog steeds, ook al is het maar met drie snaren en met zijn schizofrenie en zijn drugsproblemen...". Juan Fernando, geweldige zanger en vriend van mij brengt me een biertje en ik kom er al snel achter dat dit Huelva´s legendarische gitarist El Niño Miguel was....
Miguel Vega de la Cruz werd op 27 februari 1952 in Huelva geboren,zoon van de gitarist Miguel el Tomate die na zijn scheiding was weggevlucht uit Almería, familie van een andere legendarische flamenco-gitarist, Tomatito (neef van Niño Miguel). Miguel won belangrijke prijzen op verschillende gitaarconcoursen en op aandrang van Paco de Lucía, een grote bewonderaar van de talentvolle gitarist uit Huelva, nam hij twee platen op: "La guitarra de Niño Miguel" en "Diferente", wereldwijd erkend als een van de grootste gitaristen ooit. Zangers als Antonio Mairena wilden hem strikken als vaste begeleider maar Miguel wilde zijn geliefde Huelva eigenlijk nooit uit en sloeg alle voorstellen af, zelfs het aanbod van Paco de Lucía om met hem in Madrid te spelen...Zijn schizofrenie en later zijn verslaving aan de heroine braken uiteindelijk zijn korte carriere af en meer en meer werd hij de "Niño de las tres cuerdas",de gitarist van de drie snaren die in alle kroegen in Huelva zijn Zambra, Fandangos en Bulerías speelde en daarna even met de hoed rond ging. Miguel was zó geliefd in Huelva dat de flamencowereld een afkick- en opvangproces bekostigde in Tharsis, een dorp aan de rand van de bergen in Huelva, waar onder anderen ook de bekende gitarist Rafael Riqueni terecht moest... Miguel trad nog één keer op in Sevilla met zijn broer Antonio "El Mono", ook een goede gitarist maar slechts een schaduw van zijn broer, met bijna alle groten uit de huidige flamencowereld op het podium, en overleed op 23 mei 2013.
Huelva,aan de grens met Portugal en een beetje afgelegen, is vooral bekend om zijn fruitteelt (aardbeien!), de bekende jamón (Jabugo), zijn stranden en - op flamencogebied - de Fandangos de Huelva. Maar na zo´n 15 jaar te hebben gewerkt als gitarist hier ben ik getuige geweest van de enorme flamencorijkdom van deze prachtige provincie, vooral op zang- en gitaargebied. Wat te denken van de legendarische zanger Paco Toronjo? Arcángel? De belangrijke prijzen van de zangconcoursen komen bijna allemaal in Huelvaanse handen, Lámpara Minera voor Rocío Márquez en Jeromo Segura, Melón de Oro voor Beatriz Romero of José Luis Dieguez, premio Niña de Castro (Córdoba) Virginia Gómez, etc.. En na de legendarische gitaristen Manolo de Huelva en Juan Díaz is de generatie Juan Carlos Romero en José Luis Rodriguez ook wereldwijd bekend. Maar op gitaargebied is El Niño Miguel door de hele wereld bekend en een van de grote voorbeelden van willekeurige flamencogitarist.
Een aantal jaar geleden nam ik met de ex-gitarist van Paco Toronjo (José Maria de Lepe), de broer van Miguel én met Niño Miguel zélf een documentaire over flamenco in Huelva op, met zangers en dansers uit Huelva (Huelva Flamenca) en Alain Faucher heeft een boek met transcripties van Miguels spel uitgegeven (Guitarra Gitana, Affedis Transcriptions).
Trailer "Huelva Flamenca"
Iedere dag op de muziekscholen waar ik werk als gitaarleraar moet ik met weemoed terugdenken aan Miguel; zijn verkwistte talent, zijn bohemische levenswijze, zijn drie snaren, zijn krachtige "bordones" (bassnaren, flamencoterm voor goede duim / alzapúatechniek) maar vooral zijn prachtige twee CD´s waar ik vaak zijn falsetas van gebruik voor de leerlingen, en iedere keer als zijn muziek door mijn bescheiden handen wordt gespeeld moet ik terugdenken aan die ontelbare keren dat ik met hem speelde, hem zag spelen, hem een hapje te eten kocht of hem een setje snaren wisselde.... Op mijn eigen manier nam ik afscheid van deze gitaargrootmeester door aan hem een Fandango de Huelva op te dragen:
Bordones
están llorando por él
se callaron sus bordones
Era magia a flor de piel
Huelva llevaba en sus sones
adiós guitarra de Miguel......